Kerkhof van Waarloos is uniek!
“Een van de laatste kerkhoven, gelegen rond de kerk, in de omgeving van Antwerpen, uniek daar het gesitueerd is op een motte. Authentiek karakter, mede bepaald door de nog talrijke 19de-eeuwse zerken, familiegraven en grafkelders. Er wordt nog sporadisch begraven, de plaats wordt druk bezocht en goed onderhouden. De eenvoudige maar solide bakstenen muur en de hagen van hagebeuk, meidoorn en liguster dragen bij tot het intieme karakter van het geheel.”
Op basis van deze evaluatie van Monumenten en Landschappen werd het kerkhof van Waarloos in 2000 beschermd als dorpsgezicht. Daardoor werd het ook onmogelijk gemaakt om een deel van het kerkhof om te vormen tot een plein. In dat geval zou er van die “motte” niet veel meer zijn overgebleven! Het feit dat het terrein waarop de kerk zich bevindt kunstmatig is opgehoogd, maakt deze plek juist zo intrigerend. Heeft het te maken met de dorpsheilige, de aartsengel Michaël?
|
 |
|
 |
|
De voorloper van het gebedshuis zou een kapel op de Keizerenberg zijn geweest. Op een hoogte dus, zoals zovele plaatsen waar deze heilige wordt vereerd. Denk maar aan de Mont St.-Michel. In de middeleeuwen verschoof de “uitkijkpost” naar het nieuwe (huidige) centrum van dorp en parochie. Wou men door de grond een meter of wat op te hogen de illusie wekken van een berg? Dacht men zo de afstand tot de hemel kleiner te maken voor Sint-Michiel? Die werd immers verondersteld bij God te bemiddelen over het welzijn van de aan hem gewijde parochie!
“Grafstenen vanaf eind 19de eeuw, 17de-eeuwse grafzerk en 19-de eeuwse grafkelder van de adellijke familie della Faille, die sinds 1651 de titel ‘de Waerloos’ had verworven. Vooral het gedeelte achter de kerk is interessant, met o.a. de graven van de Waarlose pastoors en andere aanzienlijke families, alle in de nabijheid van de grafkelder della Faille. Enkele mooie familiekelders en grafzerken, o.a. een tweetal met stenen kruisen van gesnoeide boomstammen op een Golgotha”, zo staat het in de beschrijving van Monumenten en Landschappen. |
|
 |
Een van die kruisen staat op de grafkelder van de familie Henderickx, die in het dorpsleven een belangrijke rol heeft gespeeld. Karel (1861-1941) was onderwijzer en heel bekend om zijn methodiek waarmee hij ook de moeilijkste leerlingen in het gareel kreeg en zo de vrije school tot grote bloei bracht. Hij speelde een belangrijke rol in het Christen Onderwijzersverbond van ons land. Hij was koster-organist, dirigent, stichter van de “Kroostrijke Gezinnen” enzovoort. Zijn vrouw Johanna Nagels (1864-1946) was de eerste voorzitster van de Waarlose Boerinnengilde (nu KVLV).
Bijna vijftig jaar later werd hun zoon Cyriel Henderickx (1903-1989) in dezelfde grafkelder bijgezet. Hij was ook dirigent van de fanfare en het St.-Ceciliakoor en deed nog zoveel meer. Beroepshalve was hij actief als secretaris van de gemeente van 1925 tot 1961. Zijn kinderen hebben ervoor gezorgd dat een oud graf een nieuwe, waardige bestemming kreeg. Een voorbeeld om na te volgen!
Het is jammer dat er nog zo weinig wordt begraven in Waarloos. Elk dorp heeft recht op zijn kerkhof. Waarloos heeft de fusie hoe dan ook nog altijd niet helemaal verteerd. Vandaar het algemene ongenoegen: deze serene maar ook zo symbolische plek voor de Waarlozenaars wordt onvoldoende naar waarde geschat. In 2013 wordt de Sint-Michielskerk gerestaureerd. Hopelijk is daarna een opwaardering van het kerkhof aan de beurt.
(Frank Hellemans, archief Kring voor Heemkunde, oude foto’s J. Ceuppens, Waarloos)
Uit: KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, november 2011.
HOME
|