Van landweggetjes tot sluipwegen
De stad, zei de sinjoor, bah! Het is er druk en de lucht is vies. Ik verhuis naar de boerenbuiten. En hij vond een villaatje aan de Reepkenslei. Het duurde niet lang of hij ging zijn beklag doen bij de burgemeester. Zijn overbuur kwam twee keer per dag met zijn koeien over de kasseiweg lopen en die lieten wat vallen. En hij kon niet tegen die stank. Echt gebeurd! Of toch ongeveer.
 Omgeving Pauwhoeve, 18e eeuw. Velden en bossen alom en alle wegen afgeboord met bomen (Ferraris kaart, 1771-1778)
En zo werd het aantal landbouwersgezinnen stelselmatig uitgedund. Maar de bevolking nam toe: van 5000 inwoners in 1900 naar 12.000 in 1960, 16.000 in 1970. In 1976 telde Waarloos 1.560 inwoners en Kontich 16.070. Met de fusie van 1977 gaf dat samen 17.630 inwoners. Nu zijn het er ruim 21.000!
Hoe zou het leven hier zijn geweest in de middeleeuwen, met 600 tot 700 inwoners in de 14e eeuw? Pas in het begin van de 18e eeuw werd de kaap van de 2000 overschreden. Wat een ruimte, wat een rust!
Maar enkele grote wegen, zoals de Heerbaan (nu Antwerpse- en Mechelsesteenweg) en de ’s Herenlei (Duffelsesteenweg). Beide behoorden toe aan de dorpsheren, die van de passanten tol eisten. Je kon er met paard en eventueel kar of koets gebruik van maken. Maar er waren ook kleinere landwegen en voetwegen die het dorp en de hoofdwegen met de gehuchten en grote boerderijen verbonden.
 Omgeving Pauwhoeve. De weg naar het noorden is de voetweg naar Kontich; de weg naar het westen (nu nog gedeeltelijk bewaard als Zilverbergstraat en deels als een dreef) is de verbinding met de huidige Mechelsesteenweg (Heerbaan), de noord-zuid weg links (Popp kaarten, 1842-1879)
Een van die grotere boerderijen was de Pauwhoeve, dicht tegen Waarloos.
Van de Heerbaan (nu: N1 of Mechelsesteenweg) liep er een voetweg naartoe, de Pauwhoeveweg: nu is dat de Bergstraat; voorbij de kruising met de Lijsterbolstraat wordt dat de pas geopende Kerkhoflei, die verder de Blauwesteenstraat wordt genoemd en dan doorloopt langs de Pauwhoeve tot Waarloos-dorp.
Naar het westen was er aan het hof een verbinding met de Heerbaan: de Zilverbergstraat.
Naar links (noord-oost) was er een pad als verbinding naar de ’s Herenlei: de Pauw(hoeve)straat, die uitkwam tussen Schapenhagen en Babbelkroon, en nog verder doorliep. Ze werd dan Pauwstraat of Duffelshoek genoemd en leidde naar het gehucht Lint; van enige bebouwing was er in Kontich-Kazerne toen nog geen sprake.
De Pauwhoeve heeft haar naam ontleend aan de familie Pau(w) (misschien erg hovaardige mensen?) die al in de 14e eeuw eigenaar was. Er werd toen o.a. meekrap geteeld om wol rood te verven. De hoeve is ook lange tijd gesplitst geweest in twee hoeven en was tot in de 19e eeuw omgracht. De huidige gebouwen met merkwaardige bornput dateren grotendeels uit de 19e eeuw.
De familie De Paep woonde er tot in 1968, daarna bleef ze onbewoond. Ze diende een tijdlang als kantine en kleedkamers voor een voetbalploeg (GB/Carrefour) en een ander deel was onderkomen voor Karick (jeugdhuis en café). Nu is het geheel in handen van Tim Building, een projectontwikkelaar die een aanvraag heeft ingediend om er vijf woonsten in onder te brengen.
 Omgeving Pauwhoeve met de Kriekelaarhoeve (beide nog met omwalling) en de veldwegen (Vandermaelen kaart,
1846-1854)
Van de voet- of landweggetjes is bijna alleen de Pauwhoevestraat overgebleven. De weg die oorspronkelijk bedoeld was voor de landbouwers en “aangelanden” is nu een populaire sluipweg geworden. De inwoners van Lint, Kontich-Kazerne en omstreken rijden langs daar naar de A1 of de E19.
Maar ook in het weekend is het er druk, want de Kriekelaarhoeve heeft een druk bezochte winkel. De klanten komen zelfs van Brussel en Nederland!
Helaas gaat dat soms ook gepaard met verkeersagressie: een buurtbewoonster kreeg een uppercut van een buurman van wat verder uit Waarloos, omdat ze met haar honden over de landweg wandelde, zodat hij moest remmen en luttele seconden tijd verloor (zo getuigde ze op een Wijkoverleg van KoKaz, waaruit ook bleek hoe de gemeente en de politie deze “achterbuurt” verwaarloost)!
Ook de Rijkerooistraat is niet voorzien op het sluipverkeer dat van dezelfde kant komt. Meer actueel is de situatie van de Mijlweg (nu Meylweg), die oorspronkelijk ook een bescheiden landweg was en niet bedoeld voor doorgaand verkeer. En daar heeft een cinema meer impact op dan een boerderij…
Misschien moet de Antwerpenaren maar eens duidelijk gemaakt worden dat Kontich en zelfs Waarloos niet meer de boerenbuiten van weleer zijn. En dat we moeten redden wat er nog te redden valt!
Tekst: Frank Hellemans. Met dank aan Informatie Vlaanderen: voor de foto van de Pauwhoeve (1979): Agentschap Onroerend Erfgoed (Inventaris Onroerend Erfgoed); voor het kaartmateriaal: Geopunt Vlaanderen, Historische Kaarten (Ferraris, Popp en Vandermaelen kaarten).
Uit KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, maart 2019.
En vind HIER de lijst van alle artikelen Kontich-Waarloos Vroeger en Nu.
|
