De geschiedenis van de oorsprong van het Groeningenhof (ook gekend als Kontichhof) is een lang verhaal dat als volgt is samen te vatten. De oorspronkelijke officiële naam was Hof van Helmont, dat tijdens de middeleeuwen evenwel nog niet op deze locatie was gevestigd.
Toen rond 1500 het Hof van Helmont in naam werd overgebracht naar het huidige domein waren hier twee belangrijke hoeven gevestigd: IJkele en Ossele (verbonden met het nabijgelegen Vrijselhof). Uit de samenvoeging van deze hoevedomeinen groeide het Groeningenhof, nadat de heren van Helmont er zich hadden gevestigd. Zij waren de feodale “heren van Kontich” in naam van de hertog van Brabant, vandaar ook de naam Kontichhof.
Uit de verschillende adellijke bewoners tijdens de 16e eeuw onthouden we vooral Antoine Perrenot, beter bekend als kardinaal Granvelle, de invloedrijke adviseur van Karel V, Filips II en Margaretha van Parma. (Foto via fr.wikipedia.org.)
In 1644 verwierven de heren van Kontich (toen Lucas Van Opmeer) ook de heerlijkheden Reet en Waarloos.
Van 1650 tot 1829 was het Groeningenhof in handen van het Spaans-Portugese geslacht Franco-Y-Feo. Uit de jaren 1650 dateert de barokke poort bij de dienstgebouwen.
Sinds 1830 wordt het hof bewoond door de familie della Faille (de Waerloos). Zij zorgde voor de aanpassingen: er werden vleugels bijgebouwd en een neogotische kapel met een fraaie erker boven de spiegelvijver. In de jaren 1880 werd het geheel in een neorenaissancekleedje gestoken. Toen heeft het kasteel dus zijn huidige uitzicht gekregen.
Het Groeningenhof grenst aan een vijver die aansluit bij een onregelmatige watersingel die door het park slingert. Beide worden gevoed door de Mandoerse Beek. Het kasteel en de dienstgebouwen zijn sinds 1995 beschermd als monument. Het park, de dreven en enkele gebouwen in de omgeving zijn mee beschermd als dorpsgezicht.
Niet te verwonderen dus dat het hof al in de zestiende eeuw de naam Groeningen kreeg. Nog altijd is de bosrijke omgeving een oase van groen. Het kasteel ziet er misschien (laat)middeleeuws uit, maar het uitzicht is niet ouder dan 1880. Een beetje fake dus, maar wel mooi!
Tot slot nog een reisje door de tijd (slideshow):
Tekst: Frank Hellemans; foto's: Kring voor Heemkunde, Cedric Janssen en fr.wikipedia.org (bron: http://kadoc.kuleuven.be/nl/actu/enbr/enbr_2009_07.htm; kaartjes: Informatie Vlaanderen, Geopunt Vlaanderen, historische kaarten (Ferraris, Atlas der Buurtwegen, Popp en Vandermaelen kaarten).
Uit Kontich Waarloos Hier en Nu, november 2017.