Standvastig erfgoed:
kunst in de publieke ruimte

Vroeger was het alleen in de steden dat beelden parken, straten en pleinen sierden; op het platteland stonden ze alleen in de tuinen van buitenhuizen en kastelen.  In Kontich en Waarloos was er waarschijnlijk niks voor de gewone burger, tot kort na de Eerste Wereldoorlog. In Kontich kwam er dan achter de kerk een monument voor de gesneuvelden (1920), geflankeerd door een op de Duitsers veroverd kanon en een krokodilfontein. Alleen die gedenkzuil is gebleven, verplaatst naar het park.

Maar er kwamen nog twee belangrijke sculpturen bij. Zowel de parochie van Sint-Martinus (Kontich) als die van Sint-Michiel (Waarloos) richtten een Heilig-Hartbeeld op uit dankbaarheid voor het behoud en de bescherming tijdens W.O.I.

In Kontich vond de onthulling plaats op 14 september 1919. De Bonden van het Heilig Hart, de scouts, muziek- en andere maatschappijen hielden een optocht. Er werd een gelegenheidscantate uitgevoerd en het feestprogramma werd besloten met het lof en een Te Deum in de kerk.

Volgens Het Handelsblad had beeldhouwer Edward Deckers (1873-1956) uit Antwerpen het volgende uitgebeeld: puinen van een in elkaar gezakte tempel met Israëlitische, half uitgewiste zinnebeelden dragen het beeld van den Godmensch, die gedrapeerd in ruime Oostersche mantel, deze volgens het landsgebruik over het hoofd heeft getrokken tot beschutting tegen de zonnehitte.

Heilig Hart, Kontich, Nu & Vroeger

Het marmer dat men te Parijs besteld had, kwam pas in 1920 in Antwerpen aan. Het beeld was dus een maquette (waarschijnlijk een gipsen afgietsel van het kleiontwerp). De definitieve versie werd met een gelijkaardige plechtigheid in 1923 ingewijd.

Waarloos besloot tot het oprichten van een bronzen beeld van Christus Koning in 1937. Aanleiding was hier in feite het jubelfeest van de Mannenbond van het Heilig Hart.

Burgemeester Van der Auwera en zijn bestuur zorgden voor de aanleg van een plantsoentje met groen, verlichting, smeedijzeren hekken en riolering. En ook voor het optimmeren van tribunes, het leggen van tapijten, de bloemen, het verfraaien van het gemeentehuis, het opknappen van de gevel van de pastorie enz. om kardinaal Van Roey te verwelkomen, die het beeld kwam inwijden.

De parochie had geestelijke sprekers uitgenodigd, naast fanfares, koren, 50 Heilig-Hartbonden en alle religieuzen die uit Waarloos afkomstig waren. Zelfs de schoolkinderen hielden een spreekkoor… Het was een groot feest voor parochie en gemeente.

Gelukkig staan de twee Heilig-Hartbeelden en het monument van de gesneuvelden (nu van beide wereldoorlogen) op de Inventaris van het bouwkundig erfgoed. Maar er zijn nog enkele (publieke) sculpturen vergeten.

Heilig Hart, Waarloos, Nu &Vroeger

In het park een herder met lam op de schouders en een levensgroot hert: waarschijnlijk overgebracht uit de tuin van het huis Liebrechts (later bekend als het Kinderheil en nu het Rijksadministratief Centrum met vredegerecht en postkantoor).

Bij de Eglantier (Antwerpsesteenweg) staat ietwat verscholen Venus of Moeder en kind (1977) van de Waarlose kunstenaar Bert Van Ransbeeck.

Voor de GASK (Mechelsesteenweg) de wereldbolfontein (2000, geschonken door AWW en onthuld door wijlen Jan Hoet) van de in 2016 overleden Joris Ghekiere, leraar aan de Kontichse Academie.

Kontich-Kazerne gaat prat op de buste van Phil Bosmans op het naar hem genoemde plein.

En misschien zijn er nog sculpturen die we moeten toevoegen aan de inventaris. Meer suggesties zijn altijd welkom.
Ook in verband met de opstelling, de aanplantingen enzovoort. We hebben niet veel plastische kunstwerken in ons patrimonium, we moeten ze dus optimaal borgen voor de toekomst.

De werelbolfontein bij de Academie (boven) en
Venus ofte Moeder en kind bij de Eglantier (rechts)

Tekst: Frank Hellemans. Bronnen: o.a. Robert Van Passen en Reineringen 10/3 (2019). Illustraties: Kring voor Heemkunde.
Uit KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, februari 2020.

En vind HIER de lijst van alle artikelen Kontich-Waarloos Vroeger en Nu.

Zoeken in onze website