Sint-Corona herleeft,
maar de Heilige Covid maakt geen kans

F1. Standbeeld van Victor van Xanten bij de Xantener St. Victorkathedraal.

Neen, deze bijdrage is geen wetenschappelijke studie over het ontstaan van een virus, noch een statistiek over het aantal beschikbare ziekenhuisbedden in Vlaanderen, maar een verhaal over geloof, bijgeloof en ongeloof, over fake news en alternative truth. En dat verhaal begint zo.

Eens, heel lang geleden, leefde er een Romeinse soldaat in Syrië. Maar het kan ook in Egypte zijn geweest. Hoelang geleden? Wel, in de tweede eeuw na Christus, toen eerst Antoninus en daarna Marcus Aurelius keizer van Rome was. En toen in Rome de klassieke goden nog de boventoon voerden.

Die soldaat, Victor genaamd, was in contact gekomen met christenen en had zich tot het christendom bekeerd. Dat was op dat ogenblik voor de Romeinse heersers een staatsgevaarlijk bijgeloof.

Het zou nog bijna 150 jaar duren vooraleer de vervolging en de marteling van deze “sekteleden” zouden ophouden (het Edict van Milaan in 313).

Voor onze Victor kwam dat edict natuurlijk te laat. Hij bleef standvastig in zijn geloof en werd daarvoor door zijn legeroverste Sebastiaan op het matje geroepen. Er was geen weg terug en Victor werd op verschillende manieren gefolterd, waarschijnlijk onthoofd, met uiteraard de dood als gevolg.

F2. Corona bij de marteling van Victor

Maar daar bleef het niet bij. De vrouw van een andere soldaat – volgens sommige bronnen de echtgenote van Victor – bewonderde de moed van de soldaat en liet dat ook blijken. De zestienjarige Corona prees Victor in het openbaar en bekeerde zich tot het christendom, nadat ze in een visioen twee kronen uit de hemel had zien neerdalen, één voor Victor en één voor haar.

De overheid kon dat niet op zijn beloop laten en dwong Corona om haar christen bijgeloof af te zweren. Ze weigerde en werd daarvoor met de dood gestraft. Op een gruwelijke wijze. Ze werd aan haar armen en benen tussen twee naar elkaar gebogen en opgespannen bomen vastgebonden. Toen de bomen werden losgelaten, scheurde haar lichaam aan flarden. Twee levens gingen verloren, maar twee heiligen werden geboren. We schrijven het jaar 177 na Christus.

Deze vitae zijn gebaseerd op een aantal legendes, maar historische zekerheid hebben we niet. Er zijn geen historische bronnen over de juistheid van het verhaal. Het zou dus fake news kunnen zijn. Maar feit is wel dat die legendes de tijd hebben doorstaan en zorgen voor een verering van de Heilige Corona. Soms ook onder haar Griekse naam Stefana, wat ook kroon betekent.

Zij is de patrones van heel wat verschillende zaken, want zoals een echte vrouw kan ze heel wat taken tegelijk aan. Ze wordt vereerd tegen veepest, tegen hagelinslag en aanroepen voor zachte regen.

In Duitstalige gebieden is ze ook patrones voor geldzaken en van de schattengravers, vermoedelijk teruggaand op het feit dat in Oostenrijk een geldstuk ook Krone werd genoemd.

F3. Marteldood van de H.Corona, Sammarei Wallfahrtskirche		F4. H.Victor & H.Corona, Levico Terme, chiesa del Santissimo Redentore

En bovendien blijkt ze ook nog patrones van de beenhouwers. Misschien wel omdat corona lijkt op caro, het Latijnse woord voor vlees. Ook houthakkers passeren de revue. Zou dat zijn omwille van de manier waarop ze werd geslachtofferd? Ze is dus toch wel een soort passe-partoutheilige.

H.Coronakaarsen Maar … ze is nooit de patrones van epi- en pandemieën geweest. En toch zijn er heel wat vulgariserende media, zelfs de VRT, die dat hebben verkondigd. Heel verlokkelijk natuurlijk.

Volgens het middeleeuwse principe similia similibus curantur, wat wil zeggen dat je de dingen met gelijkaardige dingen moet genezen, dus een homeopathisch principe.



Daarom is bijvoorbeeld Drogo de patroon van de bedplassers, Blasius zou blazen genezen en Lambertus lamheid. Het is dan maar een kleine stap voor een heilige als Corona om corona te genezen.

Duidelijk een geval van alternative truth, want de historische werkelijkheid, voor zover we die kennen via de vitae, wordt hier overduidelijk geweld aangedaan.

Maar het zal moeilijk zijn om daartegen in te gaan, want de snelheid waarmee sociale media nieuws de wereld insturen is omgekeerd evenredig met de overtuigingskracht die nodig zou zijn om dit verhaal in zijn juiste context te plaatsen. Onbegonnen werk.

Wie overigens onze heilige wil vereren, gaat het best even naar de dom van Aken, want die bezit een schrijn met een relikwie van Corona die in 996 vanuit het Italiaans Otricoli naar de Duitse keizersstad werd overgebracht, en die puur toevallig onlangs voor restauratie uit de reserve werd gehaald.

Want vanuit het volksgeloof krijgt Corona er blijkbaar nog een taak bij: ons behoeden voor corona. Dat gebeurt o.a. al in Scherpenheuvel, waar je een kaars voor (en van) de heilige Corona kunt branden.

Sint-Rita, Kontich Als je tien kaarsen koopt, krijg je er één gratis bij. Op de kaarsen staat de H. Corona afgebeeld tijdens haar marteling. En op die manier maakt dat standvastige zestienjarige meisje na bijna twee millennia een geweldige comeback.

Tijdens moeilijke periodes neemt volksdevotie heel snel toe. En dat merken ze niet enkel in Scherpenheuvel maar ook in ons eigenste Kontich. Sint-Rita is daarbij de eerste betrokkene, want als patrones van de hopeloze gevallen is ook zij een soort allesomvattende heilige.

En dat laat zich aflezen – zoals je de laatste maanden in ongeveer alle kerken merkt – aan het kaarsenverbruik. De huidige lockdown mag dan het kerkbezoek wel afremmen, het zal die volksdevotie niet stoppen.

Misschien ben je wel nog nieuwsgierig naar de heilige Covid? Zou die ook bestaan? Wel, we kunnen je geruststellen, dat is niet het geval. Covid is eigenlijk niks meer dan een samentrekking van het Engelse Corona VIrus Disease, waardoor je eigenlijk ongeveer twee keer hetzelfde zegt als je het hebt over het COVID-virus. Een tautologie dus, maar dat is dan weer een ander verhaal.

Met dank aan Hans Geybels (theoloog, KUL) als inspiratiebron voor deze bijdrage.

Tekst: Paul Catteeuw. Foto’s: Patrick Palmans (kaarsen), Kring voor Heemkunde (Sint-Rita) en Wikimedia Commons:
F1, by Xantener, St.-Viktor-Statue (Viktor von Xanten) am Xantener Dom St. Viktor; Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license (CC BY SA 3.0)
F2, by Anonymous, French artist - www.maggs.com/pdfcatalogues/IlluminatedMiniatures.pdf, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1847309
F3, by Wolfgang Sauber - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=52227192
F4, by Syrio - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=81037368

Uit het Informatieblad van de gemeente Kontich, januari 2021.

En vind HIER de lijst van alle heemkundige "Sprokkels" over Kontich-Waarloos.

Zoeken in onze website