Schooljaren te Contich anno 1898-1905

Af en toe duiken er nog eens vergeten maar uitzonderlijk boeiende handschriften op in ons documentatiecentrum. Joseph Van Passen, de vader van onze geschiedschrijver en tevens een van de eerste leden van onze kring voor heemkunde, had in de jaren 1960 notities uitgeschreven onder de titel “Mijn schooljaren te Kontich”. Deze keer dus enkele fragmenten daaruit. Zijn schoolcarrière begint in 1898, hij was toen zes jaar.

“Er waren in Kontich twee scholen: de jongensschool in de Molenstraat en de nonnekensschool op de Gemeenteplaats. (…) De nonnekensschool bezat ook een bewaarschool op de Zwarte Gracht (nu Van Dijckstraat). Twee klassen, met eigen speelplaats, langs de straat hoog ommuurd en achter een groengeschilderde ijzeren poort, hoog gelijk een gevangenispoort. (…) In haar twee klassen zaten de jongentjes samen met de meisjes kriskras dooreen op de bankskens.

In de eerste klas stond zuster Natalia. (…) Ze hield in de hand altijd een klepper die de vorm had van een kerkboek met een houten omslag. Als, ze het deksel toekneep gaf het een korte knal, waarna het door een veer telkens weer terug omhoog werd geduwd. Met deze klepper kon ze tegen de oren van de stoute jongens slaan (…).

In de tweede klas stond zuster Hyacinta (…) de braafste zuster die men zich voorstellen kon.”

De Gemeentelijke Jongensschool in de Molenstraat (begin 20e eeuw)

De jongens moesten na deze ‘voorbereidende klas’ naar de jongensschool, behalve wanneer ze betaalden: dan mochten ze nog naar het eerste leerjaar. Voor hen werd een rij banken voorbehouden, rechts in de klas. Ze zaten dus gescheiden van de rijen banken van de meisjes. Op de koer, die nog niet geplaveid was, had men in de grond een diepe lijn getrokken, van aan de bel tot aan het vensterke van de stal. Deze lijn mocht door niemand overschreden worden, want ze was de grensafbakening van de twee speelpleinen.”

Gemeenteplein met de meisjesschool (uiterst rechts), begin 20e eeuw

In 1905 was België 75 jaar onafhankelijk en leerlingen van alle lagere scholen van de provincie werden uitgenodigd om samen een cantate zingen in Antwerpen. Met de trein reden we dus dien zondag morgen naar Antwerpen, in gezelschap van meester Moers om ons in het oog te houden, en zuster Azarie, om ons niet te laten ‘door de mand vallen’', zij had de tien jongens en tien meisjes uit de hoogste klassen ‘gedrild’.

Na afloop ging hun groep in rij naar de Zoologie. Daar werden we, samen met al de andere uitvoerders uitgenodigd op ‘chocolatte-koffie met bezie-koeken’ gratis en zooveel het ons lustte. (…) Na het eetmaal bleven we op bezoek in de dierentuin gedurende de namiddag. Dat was voor ons ene openbaring! Onze verbazing steeg ten top telkens we onze meester hoorden zeggen: ‘dit is nen olifant, en dit is ’n giraffe, en dit is ne struisvogel…’ en dat allemaal zonder de plaatjes te lezen. (…)

De terugreis geschiedde in twee compartimenten. In een zaten de giechelende meisjes, in een ander de meester en zijn jongens. Op het stationsplein Kontich-Dorp (de trein kwam via Oude-God en reed verder door naar Boom en Dendermonde) stonden al onze familieleden om ons aftehalen. Het weerziens was luidruchtig. Na zo’n grote reis, voor het eerst alleen ondernomen, was dit nog al begrijpelijk.”

Er staan nog ongelooflijke dingen in deze memoires. Binnenkort kan je ze allemaal lezen in Reineringen, het tijdschrift van onze kring. Daar staan o.m. ook interessante artikels in over hoe de treinen Kontich ooit doorkruisten. Neem dus een abonnement door 15 euro over te schrijven op rek. nr. 415-5044221-42 met de vermelding van uw naam, adres en ‘Reineringen’. Dan blijft u op de hoogte van alles van vroeger in Kontich en Waarloos.

Tekst: Frank Hellemans. Foto’s: Koninklijke Kring voor Heemkunde.
Uit KONTICH WAARLOOS Hier en Nu, mei 2012.

En vind HIER de lijst van alle artikelen Kontich-Waarloos Vroeger en Nu.

Zoeken in onze website